Türkiye [ bölüm 11 ]

Coğrafya


Türkiye'deki dağlarTürkiye'deki nehirlerTürkiye'deki göllerTürkiye'nin buzullarıTürkiye'deki Millî ParklarTürkiye'nin havzalarıTürkiye'nin coğrafi bölgeleri

Vektörel Türkiye iller ve bölgeler haritası






Türkiye'nin coğrafi bölgeleri





Yüzölçümü


Türkiye'nin toprakları 36° - 42° Kuzey paralelleri ve 26° - 45° Doğu meridyenleri
arasında yer alır.Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık bir zaman
farkı vardır. Kabaca bir dikdörtgeni andırır ve genişliği 1.660
kilometredir. Göller ve adalar dahil kapladığı gerçek alan 814.578
km²'dir izdüşüm alanı ise 783,562 km²'dir. ^[59]Türkiye'ye
ait bu iki yüzölçüm değeri arasındaki farkın büyüklüğü arazinin dağlık
ve engebeli olmasından kaynaklanır. Marmara Bölgesi % 8,5, Ege
Bölgesi % 12, Akdeniz Bölgesi % 16, İç Anadolu Bölgesi % 18, Karadeniz Bölgesi % 18, Doğu Anadolu Bölgesi % 21, Güneydoğu Anadolu Bölgesi % 7,5
yer tutar. Trakya'nın
yüzölçümü 24.370 km² dir. Türkiye'nin kara sınırlarının uzunluğu 2.875
km, adalar dahil sahil uzunluğu 8.333 kilometredir.^[60]Kara
parçalarının toplam alanı 770.760 km², su alanlarının toplam alanı ise
9.820 km²' dir.
Coğrafi
bölgeler


Türkiye 6-21 Haziran 1941 tarihinde yapılan Birinci Türk Coğrafya Kongresi'nde
7 ana coğrafi bölgeye ve 21 coğrafi bölüme ayrılmış, Türkiye'nin yedi
coğrafi bölgesinden dördüne komşu olduğu denizin adı verilmiştir, diğer
üç bölge de Anadolu bütünü içindeki konumlarına göre
adlandırılmışlardır. Oluşturulan coğrafi bölgelerin herhangi bir siyasi
özelliği yoktur ve il sınırlarıyla da çakışmaz.^[61]
Yükseltiler


Ülkenin yarısından fazlası, yükseltisi 1.000 metreyi aşan yüksek
alanlardan oluşur.Türkiye'nin ortalama yüksekliği 1132 metre'dir.
Yaklaşık üçte biri orta yükseklikteki ovalar, yaylalar ve dağlar, yüzde
10'u da alçak alanlarla kaplıdır. En yüksek ve dağlık alanlar doğu
kesimde yer alır. Kuzey kesimini Kuzey Anadolu Dağları, güney, doğu ve
güneydoğu kesimlerini de Toroslar engebelendirir. Ülkenin en yüksek
noktası, Ağrı Dağı'nın 5.137 metreye erişen doruğudur.
Düzlükler


Başlıca geniş düzlükler Çukurova,
Konya Ovası ve Harran ovalarıdır.
Akarsular -
Göller


Kaynağı ve denize döküldüğü yer ülke sınırları içinde olan en uzun
akarsu 1.355 kilometre uzunluğundaki Kızılırmak'tır. En büyük doğal göl, 3.713 km²
alan kaplayan Van Gölü ve ikinci büyük gölü 656 km² lik alanıyla Beyşehir Gölü dür . 817 km²'lik alana yayılan Atatürk Baraj Gölü
ise ülkenin en büyük yapay gölüdür. Türkiye'nin en büyük adası olan Gökçeada'nın yüzölçümü 279 km²'dir.^[62]
Deprem
kuşağı


Türkiye, dünya'nın önemli deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya
kuşağı üzerindedir. ^[63]Kuzey
Anadolu fayı boyunca 1939 yılından bu yana pek çok büyük ve yıkıcı
deprem yaşanmıştır^[64]
İklim



Türkiye'de Görülen İklim Çeşitleri





Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, dağların
konumu ve yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesi, farklı özellikte
iklim tiplerinin doğmasına yol açmıştır. Kıyı bölgelerinde denizlerin
etkisiyle daha ılıman iklim özellikleri görülür. Kuzey Anadolu Dağları ile Toros Sıradağları,
deniz etkilerinin iç kesimlere girmesini engeller. Bu yüzden iç
kesimlerde karasal iklim özellikleri görülür.

• Akdeniz iklimi: Akdeniz
  ve Ege
  Denizi kıyılarında etkili olan bu iklim tipi, Marmara Denizi'nin güney kıyısına kadar sokulur. Kıyıdan
  yaklaşık 800 metre yüksekliğe kadar bu iklimin özellikleri görülür. Bu
  iklim tipinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır.
  

• Karadeniz iklimi:
  Türkiye'nin kuzey kıyılarında, dağların denize bakan yamaçlarında
  görülen bir iklim tipidir. Bu iklimde yaz sıcaklığı, Akdeniz ikliminde
  olduğu kadar etkili değildir. Kış mevsimi, güney kıyılarına göre soğuk
  geçer. Yağış miktarı fazladır.
  

• Karasal iklim: Türkiye'nin denizlerden uzak, yeryüzü
  şekillerinin meydana getirdiği engellerden dolayı deniz etkisinden
  yeterince yararlanamayan kesimlerinde karasal iklim görülür. İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu
  bölgeleri ile Trakya'nın iç kesimleri karasal iklimin etkisi
  altındadır. Buralarda mevsimlik ve günlük sıcaklık farkları büyük,
  yağışlar genel olarak azdır. Kışlar uzun, soğuk ve karlı, yazlar kısa
  fakat sıcaktır.