Yahudi tarihi [ Bölüm 6 ]

Avrupa [değiştir]


Ana madde: Orta
Çağ'da Yahudiler


Yahudiler Avrupa'da, özellikle de bir zamanlar Roma
İmparatorluğu'nun sınırları içinde kalan topraklarda, çok eski
zamanlardan itibaren yaşamaya başlamışlardır. Fransa
(bkz. Fransa'daki
Yahudilerin tarihi) ve Almanya'da
(bkz. Almanya'daki Yahudilerin tarihi) dördüncü yüzyıldan, hatta İspanya'da
bundan da erken tarihlerden itibaren büyük Yahudi cemaatlerinin
yaşadığına dair kayıtlar bulunmaktadır.
Aralarında Norman Cantor'un da bulunduğu yirminci yüzyıl tarihçileri,
Orta Çağ'ın Yahudiler için her zaman aynı şekilde zorlu bir
dönem olduğunu savunan geleneksel düşünceye karşı çıkmaktadır. Buna
göre, Kilise tam olarak organize olmadan önce,
erken Orta Çağ toplumu hoşgörülüydü. 800 ile 1100 yılları arasında,
Hıristiyan Avrupa'da 1,5 milyon Yahudi yaşıyordu. Serf veya Şövalyeler
olarak feodal sistemin parçası olmadıkları için
şanslıydılar, zira bu şekilde hayatı birçok Hıristiyan için çekilmez
kılan baskı ve sürekli savaş halinin dışında kalıyorlardı. Sıradan
Hıristiyanların aksine, Yahudilerin çoğunluğu okuma yazma biliyordu;
Hıristiyanlardan daha temiz, haliyle de daha sağlıklıydılar, bu yüzden
de örneğin Kara Veba salgını sırasında daha az sayıda
Yahudi ölmüştür; ve daha adil ve insancıl olan Yahudi hukukuna tabi
şekilde yaşayabiliyorlardı. Finans, yönetim ve hekimlik alanlarında
sağladıkları önemli hizmetlerden ötürü Hıristiyan toplum ile
ilişkilerinde, krallar, presneler ve piskoposlar tarafından
korunmaktaydılar. Tüm bunlar, Roma Katolik Kilisesi'nin reformları ve
güç kazanması, özellikle de vaazler veren Fransisken ve Dominiken keşişlerin
uydurduğu hikayeler ve şehirlerde yaşayan, kıskanç ve rekabetçi orta
sınıf Hıristiyanların yükselişi ile değişmiştir. 1300 yılına
gelindiğinde, keşişler ve yerel rahipler, halka Yahudilerden nefret
etmeyi ve onları öldürmeyi öğretmek için, Paskalya
yortusu sırasında dönemin kıyafetleri içindeki Yahudileri İsa'yı
öldürürken betimleyen sahne oyunlarından yararlanıyorlardı. Yahudiler
üzerindeki baskılar ve yaşadıkları yerlerden kovulmaları işte bu noktada
yaygın bir hal almıştır. On dördüncü yüzyılın ortalarında Kara Veba
salgınlarının Avrupa'yı harap ederek nüfusun yarıdan fazlasının ölümüne
yol açmasıyla, Yahudiler de günah keçisi seçilmiştir. Nihayet, 1500 yılı
civarında, Yahudiler aradıkları güvenliği buldukları Polonya'da
yeniden refaha kavuşmuşlardır. ^[14]
1300 yılından itibaren, Yahudiler Hıristiyan Avrupa'da ekseriyetle
ağır zulüm görmüşlerdir. Faiz ile borç para vermesine izin verilen tek
grup olduklarından (Faizcilik Kilise tarafından Katoliklere
yasaklanmıştı) bazı Yahudiler önde gelen faizciler haline gelmiştir.
Hıristiyan hükümdarların zamanla afaroz edilme tehlikesi ile karşı karşıya
kalmadan kendilerine sermaye sağlayabilen Yahudiler gibi bir sınıfa
sahip olmanın avantajını görmesi ile, Batı Avrupa'daki para ticareti de
Yahudilerin eline geçmiştir. Ne var ki, bankacılık işlemleri ile
Yahudiler tarafından elde edilen yüklü meblağlar karşılığında satın
alınan mülkler hemen her seferinde Yahudi sahipleri yaşarken ya da
öldükten sonra kralın zimmetine geçmiştir. Yahudiler böylece
imparatorluk "servi cameræ" yani kendilerini ve mülklerini
prenslere veya şehirlere verebilecek Kral'ın mülkü haline gelmişlerdir.
James Carroll'a göre, "Yahudiler Roma İmparatorluğu'nun toplam
nüfusunun %10'unu teşkil ediyordu. Bu orana göre, şayet diğer etkenlerin
müdahalesi olmasaydı bugün dünyada 13 milyon yerine 200 milyon Yahudi
olacaktı." Elbette, nüfus artış oranı, salgın hastalıklar, göç,
asimilasyon ve din değiştirme gibi diğer birçok karmaşık demografik
etken de küresel Yahudi nüfusunun mevcut boyutu üzerinde önemli roller
oynamıştır. ^[15]
Yahudiler, Avrupa ülkelerinde sıklıkla katledilmişler ve buralardan
kovulmuşlardır. Baskılar ilk olarak Haçlı Seferleri sırasında zirveye
çıkmıştır. Birinci Haçlı Seferi sırasında (1096), Ren
ve Tuna boylarındaki gelişen Yahudi cemaatleri
tümüyle yok edilmiştir (bkz. Alman Haçlı
Seferi, 1096). İkinci Haçlı Seferi
sırasında (1147), Fransa Yahudileri sık sık katledilmiştir. 1251 ve
1320'deki Çoban
Haçlı Seferleri'nde de Yahudiler saldırıya uğramıştır. Haçlı
Seferleri'ni kovulma izlemiştir. Bunlar arasında, 1290'da tüm İngiltere
Yahudilerinin kovulması; 1396'da 100.000 Yahudinin Fransa'dan atılması;
ve 1421'de, binlercesinin Avusturya'dan
sürülmesi de vardır. Kovulan Yahudilerin büyük bölümü Polonya'ya
kaçmıştır.